Kopułka, tuba i stożek – trzy najważniejsze przetworniki

Istnieje wiele możliwości zbudowania głośnika. Nawet w tak zmechanizowanych czasach nie ma jednego, uniwersalnego rodzaju budowy, który przeważałby nad innymi. Zamiast tego na rynku audio istnieje wiele różnych rodzajów głośników. Trzy najważniejsze typy przetworników to kopułka, tuba i stożek. Więcej informacji na temat konstrukcji i materiałów, z których wykonane są przetworniki, znajdziesz poniżej.

Czym jest przetwornik?

Przetwornik dźwięku jest często błędnie nazywany sterownikiem. Jednakże to określenie pasuje jedynie w przypadku głośników tubowych. Przetwornik w rzeczywistości odnosi się tylko do jednej części głośnika, która odtwarza dźwięk, a zatem również do membrany głośnika. Od lat 50. i 60. znane są przede wszystkim trzy formy przetworników: kopułka, tuba i stożek. Wielu z Was z pewnością już widziała przetwornik stożkowy oraz kopułkowy, a być może nieświadomie nawet przetwornik tubowy. Przy tym trzeba przyznać, że przetwornik tubowy w produktach hi-fi jest w dzisiejszych czasach unikatem.

Więcej informacji na temat przetworników znajdziesz w innym artykule.

Głośnik tubowy

Głośnik tubowy jest bardzo często spotykany podczas przekazywania komunikatów i sygnałów (ostrzegawczych). Tak jest na przykład w systemach nagłośnieniowych w większych budynkach, takich jak szkoły publiczne. Również syrena alarmowa jest w gruncie rzeczy głośnikiem tubowym. Podobnie jak w przypadku trąbki, na końcu głośnika tubowego znajduje się lejkowate ujście, czyli tuba. Tuba jest napędzana przez znajdującą się wewnątrz membranę, która w przypadku głośnika tubowego jest również nazywana sterownikiem.

Muzyka i głośniki tubowe nie są sobie całkowicie obce, jeśli pomyślimy o gramofonie. Chociaż nie ma to już większego znaczenia dla rynku muzycznego, niektórzy puryści nadalpreferują głośniki tubowe – nawet w sektorze hi-fi.

Głośniki tubowe występują bardzo rzadko w obszarze hi-fi, niemniej dla historii głośników konstrukcja głośnika tubowego (nazywanego również głośnikiem z komorą ciśnieniową) jest kluczowa. Stanowią one pierwotną formę konstrukcji głośników. Jak już wcześniej wspomniano, są one jeszcze stosowane w życiu codziennym. Na przykład na dworcach lub w megafonach – wszystkie te urządzenia korzystają z konstrukcji głośnika tubowego. Dzieje się tak dlatego, że skuteczność czy też efektywność tego rodzaju głośnika jest niepodważalna. Należy jednak pamiętać, że nie mogłyby one funkcjonować w głośnikach basowych, ponieważ do odtwarzania przekonujących basów musiałyby one mieć rozmiar obiektów pokazanych poniżej:

Gigantyczny głośnik tubowy
Gigantyczny głośnik tubowy może również odtwarzać basy.

Głośnik stożkowy

Być może niektórzy z was kojarzą jeszcze stożek z lekcji matematyki. Kto ma przed oczami kształt znajdujący się na poniższym obrazu, ten ma całkowitą rację. Ten kształt występuje także w jednej z najczęściej spotykanych konstrukcji głośnika, czyli w głośniku stożkowym. Ten typ głośnika posiada membranę w kształcie lejka, a na środku znajduje się kopułka przeciwpyłowa (patrz zdjęcie tytułowe). Kopułka nie ma prawie żadnego wpływu na dźwięk głośnika stożkowego.

Za odtwarzanie fal dźwiękowych odpowiedzialna jest membrana w kształcie stożka, a nie kopułka. Przy tym membrana nie zawsze ma kształt stożka. Istnieją także okrągłe membrany, jednakże potrzebują one cewki drgającej i ze względu na swoje podobieństwo są zaliczane do głośników stożkowych.

Dowiedz się także więcej na temat różnicy pomiędzy głośnikami pasywnymi i aktywnymi.

Geometrische Grafik Konus
Znany z lekcji matematyki: stożek

Membrana głośnika stożkowego może być wykonana z wielu różnych materiałów, na przykład z papieru, aluminium, włókien węglowych, a nawet tworzyw sztucznych jak polipropylen i polistyren. Głośniki stożkowe mają bardzo szeroki obszar zastosowania, ale najczęściej są one wykorzystywane w głośnikach średniotonowych i niskotonowych. W wyjątkowych przypadkach są one także stosowane w głośnikach wysokotonowych, jednakże dla wyższych częstotliwości zalecane są głośniki kopułkowe.

Odkryj różnorodną ofertę głośników Teufel

ULTIMA 40 Surround Wireless "5.1-Set"

ULTIMA 40 Surround Wireless "5.1-Set"

4499,00 zł5599,00 złW różnych kolorach
CONSONO 35 CONCEPT Surround Power Edition 5.1 set

CONSONO 35 CONCEPT Surround Power Edition 5.1 set

2399,00 zł3499,00 złW różnych kolorach
ULTIMA 20 + Marantz M-CR612

ULTIMA 20 + Marantz M-CR612

3399,00 zł4299,00 złW różnych kolorach

Głośniki kopułkowe

Również w przypadku głośników kopułkowych ich nazwa opisuje kształt membrany. Jeśli głośnik stożkowy zawiera kopułkę, nie jest ona stosowana jako membrana, lecz jako osłona przeciwpyłowa. Głośnik kopułkowy wykorzystuje za to kopułkę jako membrane. Jest ona sporo mniejsza od membrany stożkowej i ma szerszy kąt promieniowania fal dźwiękowych przy wyższych częstotliwościach. Jeśli chcemy zmniejszyć kąt promieniowana membrany kopułkowej, powinniśmy sięgnąć po tubę. Wprawdzie jest ona bardzo mała w porównaniu do omówionych wcześniej głośników tubowych i na pierwszy rzut oka rozpozna ją tylko ekspert w dziedzinie audio, jednakże wykorzystuje ona te same zasady, co prawdziwa tuba.

Wskazówka: zakupiłeś nowy system kina domowego, ale nie masz pojęcia, jak go ustawić? Zajrzyj do tego artykułu.

Kalottenlautsprecher
Głośnik kopułkowy z tubą

W przeciwieństwie do tuby, kopułka jest jedną z najnowocześniejszych konstrukcji głośnikowych. Pierwszy prawdziwy sukces z głośnikiem kopułkowym odniosła niemiecka firma Braun w latach 60-tych, chociaż kopułka nie została wynaleziona w Niemczech. Ówczesny zespół firmy Braun akurat posiadał średniej jakości kopułkę włoskiego producenta, gdy wpadł im do głowy pomysł, aby wykorzystać inny materiał. Po długiej fazie testowania członkowie zespołu zdecydowali się na mieszankę smoły, gumy, kleju i lakieru firmy BASF. Dzięki temu w końcu znaleźli materiał, który sprostał ich wymaganiom. Od tamtej pory kopułka bardzo szybko rozprzestrzeniła się na rynku audio. Obecnie do produkcji kopułki stosuje się wiele różnych materiałów: aluminium, ceramika, tytan, beryl, a nawet diament.

Zamienia fale dźwiękowe w najpiękniejsze brzmienie: ULTIMA 20

Ultima 20 od Teufel
Mocny kontrast – Ultima 20 z obudową w kolorze białym
  • ULTIMA 20: Te kolumny podstawkowe zapewniają szczególnie dobry dźwięk w małych pomieszczeniach o powierzchni do 20 metrów kwadratowych. Dwudrożny system ze zrównoważonym strojeniem zapewnia jednorodny obraz dźwiękowy. Konstrukcja bass reflex gwarantuje głęboki, precyzyjny bas bez szumów przepływu.
  • Jeśli masz więcej miejsca, wybierz większy model DEFINION 3. Te wysokiej klasy głośniki stereo zapewniają precyzyjną reprodukcję dźwięku i optymalne basy. 3 głośniki niskotonowe są wyposażone w wysokiej jakości membrany z włókna węglowego.

Inne potężne głośniki marki Teufel

ULTIMA 40 KOMBO VINYL 250

ULTIMA 40 KOMBO VINYL 250

3899,00 zł4799,00 złW różnych kolorach
Zestaw stereo POWER HIFI

Zestaw stereo POWER HIFI

7749,00 zł10999,00 zł
ULTIMA 20 SURROUND + Yamaha RX-V4A "5.1-Set"

ULTIMA 20 SURROUND + Yamaha RX-V4A "5.1-Set"

4049,00 zł5599,00 złW różnych kolorach

Podsumowanie

Od czasu gramofonu wiele się zmieniło w świecie głośników. Głośnik tubowy jest zdecydowanie rzadkością w obszarze audio, stanowi jednak fundament rozwoju dzisiejszych głośników. Inne głośniki korzystają z zasady działania głośnika tubowego, na przykład wspomniany głośnik kopułkowy z tubą. To, co w czasach gramofonów było głośnikiem tubowym, dziś jest głośnikiem stożkowym i kopułkowym. W przeciwieństwie do ich poprzedników, oba głośniki można bardzo łatwo i szybko zintegrować w konstrukcji głośnika. Sposób ich działania jest także bardzo podobny – największą różnicę stanowi membrana. Oba typy głośników są dzisiaj standardem w swoich obszarach zastosowania: głośnik kopułkowy jest stosowany w głośnikach wysokotonowych, a głośnik stożkowy w głośnikach średniotonowych i niskotonowych. Wprawdzie nie są to wszystkie typy głośników, ale należą do najważniejszych z nich.

Zdjęcie tytułowe: © Flickr Driver lamdogjunkie CC BY 2.0 Określone prawa zastrzeżone Zdjęcie 1: © By Johann H. Addicks (Praca własna) [CC-BY-SA-3.0], Źródło: Wikimedia Commons Zdjęcie 2: © By Andranik Sharabchian (Praca własna) [CC-BY-SA-3.0], Źródło: Wikimedia Commons Zdjęcie 3: © By Adamantios (Praca własna) [GFDL, CC-BY-SA-3.0 or CC-BY-SA-2.5-2.0-1.0], Źródło: Wikimedia Commons

Powiązane artykuły

Uwaga: Funkcja komentowania jest dostępna od poniedziałku do soboty w godzinach od 8 do 21.

Autor

Redakcja Bloga Teufel

Wszystko o słuchawkach, głośnikach Bluetooth i systemach kina domowego. Ponadto wiele przydatnych wskazówek dotyczących uzyskania najlepszego dźwięku prosto od zespołu naszych ekspertów.